مطالعه پارامترهای زمین شناسی مهندسی موثر در پدیده انحلال در محل سد ابوالعباس- باغملک

هدف از این پژوهش بررسی پارامترهای زمین شناسی مهندسی موثر بر پدیده انحلال در ساختگاه سد ابوالعباس می-باشد. سد مخزنی ابوالعباس جهت استفاده از پتانسیل آبی رودخانه ابوالعباس برای آبیاری اراضی پایین دست، تولید انرژی برق آبی، کنترل و مهار آبهای سطحی و ذخیره جریانهای سیلابیاحداث می شود. ساختگاه سد بر روی رودخانه ابوالعباس و در حدود 130 کیلومتری شرق شهرستان اهوازدر محدوده شهرستان باغملک با مختصات جغرافیایی41°31عرض شمالی و 11°50 طول شرقیواقع می باشد. ارتفاع سد 158متر و حجم مخزن 108 میلیون متر مکعب می باشد .مطالعات صحرایی انجام شده شامل درزه برداری، نمونه گیری و انجام آزمون های برجای نفوذپذیریمی باشد. آنالیز آماری درزه ها، وجود شش دسته درزه را در ساختگاه سد نشان می دهد مهمترین ناپیوستگی های موجود در ساختگاه سد در جناح راست دارای شیب و جهت شیب 65/345 و 80/330 درجه و در جناح چپ دارای شیب و جهت شیب 77/115 و 63/270 درجه هستند.در حدود 35 درصد درزه ها دارای طول کمتر از 7 متر و حدود 35 درصد درزه ها دارای طول بین10 تا 20 متر می باشند. همین طور حدود 30 درصد نیز دارای طول بین 20 تا 40 متر هستند. درحدود 40 درصد بازشدگی دهانه درزه ها بین 2 تا 5/2 میلیمتر می باشد و 60 درصد بین 3 تا 7 میلیمتر برآورد شده است. بر اساس آزمایش های لوژن، ساختگاه سد اغلب تا عمق 50 متر نفوذپذیری بالا داشته و از این عمق به پایین نفوذپذیری بهبود نسبی پیدا می کند. بر اساس مطالعات پتروگرافی انجام شده، سنگهای تشکیل دهنده ساختگاه سد شامل آهک و دولومیت می باشند. بررسی های آزمایشگاهی شامل آزمون های فیزیکی و مطالعات مربوط به ثابت سرعت انحلال در دو اسیدیته متفاوت می باشد. آزمایش آبگذری بر روی نمونه های تک درزه و همچنین درزه متقاطع انجام گردیده است. نتایج آزمایش های انحلال پذیری نشان می دهند که ثابت سرعت انحلال پذیری با افزایش ph کاهش می یابد. همچنین ثابت سرعت انحلال دولومیت ساختگاه در حالت استفاده از مغزه سنگی، بالاتر و در حالت استفاده از پودر آن، پایین تر از آهک می باشد. این نتایج موید این است که به علت بالا بودن میزان تخلخل دولومیت، سطح در معرض تماس دولومیت افزایش یافته و منجر به افزایش ظاهری ثابت سرعت انحلال دولومیت شده است. نتایج حاصله نشان می دهد که تخلخل سنگ بکر نیز دارای نقش مهمی در برآورد ثابت سرعت انحلال می باشد.نتایج آزمایش ابگذری بر روی نمونه ها نشان داد که میزان بازشدگی درزه های سنگ دولومیت دو برابر سنگ آهک ساختگاه می باشد. همچنین افزایش بازشدگی در سنگ های با درزه متقاطع بیشتر از نمونه های تک درزه می باشد. این افزایش بازشدگی در درزه های 1 میلیمتر مشهودتر می باشد. همچنین با استفاده از نتایج آزمایش های لوژن و شاخص کیفی توده سنگ (rqd) به دست آمده از ساختگاه سد، به وسیله نرم افزار arcgis پهنه بندی شاخص کیفی توده سنگ، پهنه بندی تراوایی ساختگاه و پهنه بندی توسعه کارست در ساختگاه و جناحین سد صورت پذیرفته است. این نتایج نشان می دهند که در زیر رودخانه بیشترین توسعه کارست صورت گرفته است. همین طور در جناحین نیز توسعه کارست بیشتر در زون های سطحی مشاهده می شود. علاوه بر این در محدوده تلاقی گسلf1 و زون برشی در پایین دست ساختگاه نیز توسعه کارست شدت بیشتری گرفته است. به طور کلی در ساختگاه سد ابوالعباس با افزایش عمق شدت کارستی شدن کاهش می یابد.